Ik kijk veel naar Discovery en National Geograpic. Met belangstelling volg ik de uitzendingen over ruimtevaart. Op een van de laatste uitzendingen was het de vraag niet meer of we naar Mars gingen, maar wanneer we naar Mars gingen. Men verwachtte zelfs een permanente nederzetting op Mars binnen afzienbare tijd te realiseren.

En toen ging bij mij een aantal gedachten in mijn hoofd rondtollen. Als je een permanente nederzetting gaat realiseren, denk je ook aan facilitair management. Iemand moet verantwoordelijk zijn voor het onderhoud van de gebouwen en voertuigen. Die stuurt dan een ploeg vakbekwame mensen aan die alles dienen te onderhouden. Juist dat aspect zie je nooit in deze docu’s.

Want de prijs per kilo om iets in de ruimte te krijgen is nu nog extreem hoog. De kwartiermakers zijn dan zelf verantwoordelijk voor onderhoud. Maar na een zekere tijd komen er mensen te werken die meerdere petten dragen. Zo verwacht ik dat de onderzoekers die daar gaan wonen, zelf ook opgeleid worden in 1ste hulp, kleine reparaties aan vervoermiddelen en woonverblijven.

Maar op zeker moment is de gemeenschap dermate groot en complex dat je afdelingen gaat krijgen. Er komen dan mensen te werken die alle eten gaan bereiden in de kantine. Die in ploegen eten bereiden aan de medewerkers, er komen verpleegkundigen die de “huisarts” ondersteunen, echte monteurs en elektriciens doen hun entree.

Dan mag je verwachten dat op zeker moment er een afdeling komt die de was gaat doen, toiletten poetst en de slaapkamers bij houdt. Deze mensen die dat gaan doen hebben natuurlijk ook weer dubbele petten op en doen dan bijvoorbeeld ook dienst als uitkijk, chauffeur, telefooncentrale, brandwacht etc.

Maar stel je dan eens voor hoe je een functieprofiel moet gaan opstellen. Want buiten de hoofdtaak, dien je dus ook verstand te hebben van iets anders. Je vervult dan in wisselende diensten diverse taken. Maar hoe voer je de schoonmaak uit op Mars?

Ik stel mij voor dat er veel gewerkt gaat worden met afbreekbare doekjes voor de reiniging. Die zichzelf doen uiteenvallen binnen een zekere periode na gebruik. Maar waar we op aarde gebruik maken van wat water en chemie, kan je dat op Mars niet doen. Dus denk ik dat men veel alcohol gerelateerde middelen gaat gebruiken. Of die dat middels spray methode gaan gebruiken durf ik niet te voorspellen omdat de zwaartekracht op Mars iets lager ligt dan op aarde. Ruwweg 1/3 van onze zwaartekracht. En in verminderde zwaartekracht kunnen druppels gekke dingen doen. Want de druk zelfs in een lagedruk systeem is bij lage zwaartekracht altijd nog sterker dan hier op aarde. En dan kunnend druppels vloeistof ook “door schieten” en ergens terecht komen waar dat nou net niet echt uitkomt.

Of ze stofzuigen, ik denk het niet. Wederom de lage zwaartekracht die luchtverplaatsing tot iets heel apart maakt op mars. En dan dien je wel een beter uitlaatfilter te hebben dan nu een hepa. Wissen lijkt mij dan dus beter. Maar niet met zwabbers, maar weer met disposable wisdoeken. 

Zou er al een afdeling binnen de NASA of ESA zich al bezighouden met het schoonmaken van accommodaties op Mars? Ik zou dan best eens willen praten met deze mensen, deels om mijn eigen nieuwsgierigheid te bevredigen, deels om mijn kennis te delen of te adviseren vanuit de praktijk. Maar ook welke problemen men tegen komt. Binnen NASA weet al best wel wat mensen wat wel en niet kan.

Vergeet niet dat heel wat praktische zaken die wij nu gebruiken afkomstig zijn uit de ruimtevaart. Om er 1 te noemen, klittenband. Of de HACCP-maatstaf voor voedselbereiding en behandeling.

Dus vraag ik mij af of de ruimtevaart ook zijn impact gaat krijgen op het (nieuwe) schoonmaken?