Verzekeren tegen arbeidsongeschiktheid (AOV) wordt verplicht voor iedereen, dus ook voor zzp’ers. Minister Van Gennip heeft begin april in een brief aan de Tweede Kamer laten weten dat deze verplichting ook zal ingaan voor een zzp’er, ondernemer met personeel of meewerkend echtgenoot. De voorstellen moeten nog worden goedgekeurd door de Tweede Kamer. Maurice Rutgrink van Rutgrink Consultants verwacht dat de invoering van de voorstelde verplichting niet zonder slag of stoot zal gaan.

Rutgrink waarschuwt dat de verplichting een zzp’er in de problemen kan brengen. “Een AOV zelfstandig afsluiten is een rib uit je lijf. Bovendien kun je als zzp’er maar voor 80 procent van je brutoloon verzekeren en dien je het eerste jaar zelf op te brengen. De zzp’ers in de schoonmaak gaan dit nooit kunnen opbrengen. Niet met hun tarieven. Ik weet dat het kabinet denkt dat het minimum uurtarief € 35,00 is, maar dat is niet standaard in de schoonmaakbranche voor uitvoerenden op de werkvloer. En dat betreft 90 procent van de zzp’ers in onze branche.”Is deze verplichting een slinkse manoeuvre om een eenpitter te bewegen om te kiezen voor een dienstverband?”, vraagt hij zich af. “Zodat hij/zij op kosten van de werkgever ziek kan worden?”

Het paard achter de wagen spannen

Rutgrink noemt de nieuwe plannen voor een verplichte AOV geen oplossing, maar ziet het als het paard achter de wagen spannen. “Waarom begin je niet aan de voorkant en probeer je juist om de kans op arbeidsongeschiktheid te verminderen?” Hij verwijst naar een risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E), een verplicht middel ter bevordering van veilig en gezond werken volgens de Nederlandse Arbeidsomstandighedenwet, dat echter niet verplicht is voor zelfstandigen zonder personeel. “Vanuit die gedachte maken veel kleine ondernemers vaak geen RI&E. Materialen keuren eenmaal per jaar is er vaak niet bij. Zo creëer je al bij voorbaat een onveilige werkomgeving. Door gebrek aan kennis van alle regels en wetgeving gaan zeker 10.000 zelfstandigen zonder RI&E aan het werk. Veel hoofdaannemers hebben zelf wel een (branche) RI&E maar delen die nauwelijks met de werkvloer. De gedachte dat wet- en regelgeving alleen maar geldig is voor bedrijven vanaf 1 werknemer is juridisch niet helemaal waterdicht.”

Obstakels

Naast tijdgebrek en gebrek aan kennis, noemt hij nog een obstakel. De mogelijkheid om kennis op te doen. “Niet iedere ondernemer heeft geld op de plank liggen om een cursus te volgen. En brancheverenigingen denken vaak ook meer aan bedrijven met personeel dan aan de een-pitter.” Hij verwacht dat veel zzp’ers niet de middelen hebben om een AOV te kunnen betalen. “Zij gaan niet ineens 10 procent van het inkomen inleveren. Deze mensen leven van de netto opbrengsten van het bedrijf en leggen vaker niet dan wel geld opzij voor ziekte of pensioen.” Niet iedere ondernemer heeft geld op de plank liggen om een cursus te volgen

Maak RI&E toegankelijk

De eerste stap is volgens Rutgrink goede voorlichting geven. Daarnaast zou het downloaden en gebruiken van de branche RI&E laagdrempelig moeten zijn voor een-pitters. “Juist doordat je hen deze download gratis ter beschikking stelt, en daarmee kennis deelt komt de zzp’er erachter dat er meer speelt op de werkvloer dan alleen een emmer met sop.”

Opleiding aanbieden

Een andere oplossing is het aanbieden van opleidingen. “Het RAS zou deze in samenwerking met de SVS cq Kaleidon goedkope opleidingen kunnen aanbieden aan de zzp’er. Afdwingen kun je niets, maar je kunt als branchevereniging wel je verantwoordelijkheid nemen en een voorbeeld geven.” Via trainingen kun je het verzuim tegengaan en de kans op langere uitval verkleinen, zo verwacht hij. “Juist door opleidingen e.d. kan een een-pitter zich beter ontwikkelen en groeien naar een bedrijf met personeel.”

Geef zzp’er een kans

Kennis is noodzakelijk, zo stelt hij. Hij geeft als voorbeeld: “Op het moment dat één werknemer de zzp’er komt helpen, ben je gebonden aan allerlei zaken die dan daarbij horen, zoals een RI&E opstellen, een arbeids- en/of ziekte verzuimverzekering afsluiten en de aansluiting bij een ARBO-dienst.” Rutgrink vindt dat eigenlijk ook voor een zzp’er vastgelegd moet worden dat opleidingen volgen erbij hoort, net zoals dat in een CAO gebeurt voor ‘gewone’ bedrijven. “Zoals een salesmanager van SC Johnson tegen mij zei, toen ik hem vroeg waarom hij zoveel tijd aan ons bedrijf besteedde toe wij nog klein waren: ‘Ook kleine bedrijven kunnen groot worden. Door nu te investeren in jullie heb ik straks een goede klant aan jullie.’ Dus geef zzp’ers een kans op een volwaardig bestaan, door ze de mogelijkheid te bieden om zich te ontwikkelen en opties als een toegankelijke RI&E beschikbaar te stellen.”